آزمایش خون و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی: آنچه باید درباره‌ی آزمایش خون بدانید (۳)
از دیگر مواردی که در آزمایش خون سنجیده می‌شود عملکرد تیروئید و عملکرد باروری است. در این مطلب به بررسی نکات مربوط به این دو آزمایش خواهیم پرداخت.
آزمایشات عملکرد تیروئید
| کاهش می‌یابد با…. | افزایش می‌یابد با… | چه چیزی را آزمایش می‌کند | نام آزمایش |
| تیروئید با فعالیت بالا، مصرف کورتیکواستروئید، مصرف بیش از اندازه‌ی داروهای جایگزین تیروئید. TSH معمولا در طول روز کاهش می‌یابد. | تیروئید با فعالیت کم، سن بالا و سوء مصرف آمفی‌تامین | تیروئید پتانسیل بالایی برای ذخیره هورمون و تقسیم سلولی بسیار آهسته‌ای دارد. TSH توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود و عملکرد غده تیروئید را تحریک می کند و منجر به آزاد شدن T3 و T4 می شود. ترشح TSH توسط T4 و T3 (مهار بازخورد) تنظیم می شود و توسط هورمون آزاد کننده تیروتروپین (ترشح شده از هیپوتالاموس) تحریک می شود. این آزمایش برای تشخیص کم کاری تیروئید ابتدایی بسیار کارآمد است. | TSH
(هورمون تحریک‌کننده‌ی تیروئید) |
| کم‌کاری تیروئید، آخرین مراحل بارداری | پرکاری تیروئید، مسمویت T3 | درصدی از T3 که به صورت آزاد در خون وجود دارد. | T3 آزاد
(تری یدوتیرونین) |
| کم‌کاری تیروئید، مصرف استروئید آنابولیک، آسپرین، مصرف نیاسین، در حالت ناشتا، سوء تغذیه. | پرکاری تیروئید، مسمویت T3، مصرف داروهای تیروئید، مصرف هروئین، مصرف استروژن، بارداری، گواتر ناشی از کمبود ید. | T3سه اتم ید متصل و فعالیت متابولیک بیشتری نسبت به T4 دارد، اما اثر آن کوتاه مدت است. این آزمایش برای تشخیص مسمویت T3و پرکاری تیروئید مفید است. برای تشخیص کم کاری تیروئید کارآیی ندارد. | T3 تام
(تری‌یدوتیرونین) |
| کم‌کاری تیروئید، بیماری مزمن،حاملگی | پرکاری تیروئید، مصرف هپارین، درمان کم‌کاری تیروئید با T4 | درصد بسیار کمی از T4 که به صورت آزاد در بافت‌ها وجود دارد و از نظر متابولیک فعال است | T4 آزاد
(تیروکسین)
|
| استفاده از استروئید، بیماری کبد، کم کاری تیروئید، آسپرین، سندرم نفریتی. | پرکاری‌تیروئید، سطوح استروژن بالا در دوران بارداری، استفاده از قرص‌های ضدبارداری، جایگزین‌های استروژن، هپاتیت، لنفوم، مصرف هروئین، مصرف بیش از حد ید. | T4دارای چهار اتم ید متصل است. این آزمایش مقدار کل T4را نشان می دهد، که شامل T4به متصل به پروتئین‌های حامل و T4آزاد در سلول‌هاست. T4 متصل غیرفعال است. | T4تام
(تیروکسین) |
| اگر بدن در معرض استرس قرار داشته باشد، ممکن است T4 را به rT3 تبدیل کند (T3 معکوس)، که شکل غیر فعال همچنین می تواند به گیرنده های T3 متصل شود، و مسیر T3 واقعی را مسدود کند. این اتفاق سطح انرژی را کاهش می‌دهد. T3 و rT3رابطه معکوس دارند، وقتی یکی بیشتر باشد دیگری کمتر می‌شود. نتایج آزمایش rT3 می‌تواند نشان دهنده سندرم ویلسون باشد. | rT3 (تری یدوتیروئین معکوس) |
آزمایشات عملکرد باروری
| کاهش می‌یابد با…. | افزایش می‌یابد با… | چه چیزی را آزمایش می‌کند | نام آزمایش |
| برای مردان: هیپو گونادیسم، سندرم کلاین‌فلتر، هیپوپیتوتاریسم ، بیماری کبد، برخی از داروها، سندرم داون، سن بالا، سوء مصرف الکل، برخی از داروها.
برای زنان: یائسگی، از کار افتادن تخمدان. |
در مردان: برای مردان: مصرف استروئید آنابولیک، سرطان بیضه ها.
برای زنان: پرکاری تیروئید، تومور غدد فوق کلیوی، مقاومت به آندروژن، تومور تخمدان، هیرسوتیسم، تخمدان پلی کیستیک، بعضی از داروها، بیماری مردانه شدن، سلول‌های سرطانی |
تستوسترون عامل ویژگی‌های ثانویه‌ی جنس جنس مذکر و میل جنسی (درمرد و زن) است. از بیضه‌ها، تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود. در خون به صورت آزاد و متصل وجود دارد. تستوسترون آزاد، فعال است. سطح تستوسترون در طول روز متفاوت است و در صبح زود در بیشترین حد ممکن قرار دارد. | تستوسترون |
| کمبود یا عدم‌حساسیت به هورمون رشد، کاهش عملکرد هیپوفیز، بالا رفتن سن، بی اشتهایی، سوء تغذیه، دیابت، بیماری کلیوی، بیماری کبد، دوز بالای استروژن | افزایش تولید هورمون رشد، بلوغ، بارداری، تومورهای هیپوفیز، چاقی. | عامل رشد که توسط کبد و ماهیچه ها به طور مستقیم در واکنش به هورمون رشد ساخته می‌شود. IGF-1 می‌تواند به بررسی عملکرد هیپوفیز و تشخیص وضعیت تولید هورمون رشد کمک کند. | IGF-1
(فاکتور رشد شبه انسولین ۱) |
| کوتولگی، هیپوپیتوتاریسم، چاقی مفرط، سوء تغزیه، برخی داروها و مکمل‌ها، استرس | ژیگانتیسم، آکرومگالی، دیابت کنترل نشده، دیابت، در حالت ناشتا، بی‌اشتهایی، ورزش | هورمونی است که توسط غده هیپوفیز در واکنش به ورزش، خواب عمیق، هیپوگلیسمی، گلوکاگون، انسولین و وازوپرانسین ترشح می شود. GH برای فرآیند رشد و متابولیسم ضروری است. | هورمون رشد
(GH) |
| نارسایی غددفوق کلیوی، اختلالات غده‌ی هیپوفیز. | تومورهای غددفوق کلیوی، سندرم تخمدان پلی کیستیک، بلوغ. | آندروژنی است که می‌تواند به تستوسترون یا استروژن تبدیل شود. بخش عمده‌ی آن از غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود – ولی می‌تواند از بیضه‌ها و تخمدان‌ها هم ترشح شود. با ACTH از غده هیپوفیز کنترل می‌شود. | DHEA/DHEAs |
| سندرم ترنر، نارسایی تخمدان، کاهش وزن سریع، چربی پایین بدن، بی‌اشتهایی عصبی، سوء تغذیه | بلوغ، ، تومور تخمدان | نوعی استروژن مهم که با رشد جنسی ارتباط دارد. بخش عمده‌ی آن از تخمدان‌ها ترشح می‌شود ولی از غدد فوق کلیه و بیضه‌ها هم ممکن است ترشح شود. سطح استرادیول در زنان در دوره‌ی عادت ماهانه تغییر می‌کند. برای تشخیص علت آمنوره از این آزمایش می‌توان استفاده کرد. | استرادیول |
| اهمیتی ندارد | سرطان پروستات، بزرگ‌شدن پروستات | غربالگری برای مردان ۴۰ سال و یا بالاتر توصیه می‌شود. PSA توسط غده پروستات تولید می شود. سطح عادی PSA امکان سرطان پروستات را رد نمی‌کند. تقریبا ۲۵٪ از سرطان‌های پروستات با انجام این آزمایش تشخیص داده نشده‌اند. | PSA (برای مردان) |
دستگاه اتوآنالایزر بیوشیمی EasyRA یکی از دستگاه‌های آزمایشگاهی است که برای اندازه‌گیری فاکتورهای خونی به‌کار می‌رود. اتوآنالایزرهای بیوشیمی با در نظر گرفتن سرعت پاسخ دهی ،بهبود در کیفیت نتایج، کاهش مصرف reagents و همچنین کم کردن افراد آزمایشگاه (پرسنل) کاربردهای بسیاری دارد.
محصولات مرتبط:
 |