کلسیم – یکی از مهمترین عناصری که سلامتی ما به آن بستگی دارد
کلسیم از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است . عدد اتمی آن ۲۰ است.
در طبیعت و بدن انسان
کلسیم موجود در پوسته زمین بین کلیه عناصر دارای مقام پنجم و در میان فلزات دارای مقام سوم است. ترکیبات کلسیمی ۳/۶۴ % از پوسته زمین را تشکیل می‌دهند. بلورهای سفید این عنصر در دمای ۸۱۰ سانتی گراد ذوب می‌شوند و فلز آن در آب و اسید محلول بوده و هیدروکسید و نمک تولین می‌نماید. بدن انسان: این عنصر فراوان‌ترین ماده کانی موجود در بدن است. بدن انسان تقریباً ۱ کیلوگرم کلسیم دارد. البته در افراد مختلف با استخوان‌بندی متفاوت این میزان متفاوت است. تجمّع بیشتر آن در بدن در بخش استخوان و دندان‌ها است . کمبود آن موجب پوکی استخوان در افراد مختلف می‌شود و تنها کلسیم باقی‌مانده در بقیه بدن تنها ۱ % است و همان ۱ % کاره خودش را به‌خوبی انجام می‌دهد برای مثال انقباض ماهیچه‌های افراد به وجود آن بستگی دارد.
عملکرد کلسیم در بدن
کلسیم، فعالیت های مختلفی را در بدن انجام می‌دهد از جمله:
- ضربان قلب را تنظیم می‌نماید
- برای انقباض عضلات ضروری است و تا کلسیم وجود نداشته باشد حرکت امکان پذیر نیست.
- عامل استحکام استخوان‌ها است. در جوانان قبل از سن بلوغ باید کلسیم کافی در وعده غذایی‌شان وجود داشته باشد تا استخوان‌های‌شان تراکم پیدا کنند که در سنین سالمندی دچار پوکی استخوان‌ها نشوند.
- بی‌خوابی را در افراد کاهش می‌دهد
- در یکی از مراحل انعقاد خون دخیل است
جذب و انتقال
جذب کلسیم در خون به صورت یون و از دیواره‌های روده صورت می‌گیرد. عامل افزایش جذب این ماده ویتامین D است و به همین دلیل قرص‌هایی که مربوط به کلسیم می‌شوند دارای ویتامین D نیز هستند. اگر منابعی که دارای این دو ماده باشد را بیشتر مصرف کنید کلسیم موجود در آن‌ها بهتر و بیشتر جذب خواهند شد.
میزان مجاز مصرف برای هر فرد
متوسط میزان استفاده از آن در هر مورد به میلی گرم است.
- نوزادان تا سن ۳ سال = ۴۰۰
- کودکان ۴ تا ۶ سال = ۷۰۰
- مردان نوجوان و بالغ = ۸۶۰ الی ۱۲۰۰
- زنان نوجوان و بالغ = ۱۰۰۰
- زنان شیرده = ۱۳۰۰
مصرف روزانه‌ی آن و همچنین انجام ورزش‌هایی از قبیل دویدن و اروبیک مخصوصاً در سنین نوجوانی و جوانی باعث استحکام بیشتر استخوان‌ها می‌شود و ابتلا به پوکی استخوان‌ها جلوگیری می‌کند.
عوارض کمبود آن در بدن
کمبود کلسیم در کودکان باعث به وجود آمدن راشیتیسم، در میانسالان استئومالاسی، و در بزرگسالان موجب استئوپروز می‌شود.
و همچنین بر اثر کمبود ویتامین D بروز میکنند اگر خواستار استخوان‌های محکم در بدنتان هستید بهتر است مراقب کمبود ویتامین D باشید.
کلسیم از راه پوست هم به هدر میرود که در اثر فعالیت های بالا و حرارت بسیار بالا به وجود می‌آید.
منابع کلسیمی
منابع کلسیمی به صورت چشم گیری در تمامی مناطق وجود دارد این عنصر در گیاهان، جانوران، تخم مرغ، انواع مرجان‌ها، و در بسیاری از خاک‌ها وجود دارد. کلسیم همچنین در ترکیب پوسته زمین به اندازه ۳۶۳۰۰ گرم در تن وجود دارد. کلسیم، به حالت آزاد یافت نمی‌شود بلکه به صورت ترکیب‌های مختلف در کانی‌ها، به صورت محلول در ساختمان جانوران و گیاهان یافت می‌شود. کانی‌های پر اهمیت کلسیم‌دار عبارتند از: دولومیت‌ها، گیبس و آپاتیت.
این مطالب را نیز بخوانید:
- سدیم – نکات بسیار مهمی که باید در مورد این ماده بدانید
- با ویژگی‌های عنصر پتاسیم از جدول تناوبی بیشتر آشنا شوید